Een ijsbad nemen: de zin en onzin van cold therapy

• Geplaatst op 22 Februari 2021
• Door Livia Benders

Geregeld een ijsbad nemen of koud douchen wordt steeds populairder. Het zou je immuunsysteem versterken, het herstel van je spieren na het sporten versnellen, leiden tot gewichtsverlies en werken tegen depressie. Is cold therapy vooral een nieuwe lifestyle hype of werkt het echt?

Vroeger werd het nog gezien als een cult-ding, maar tijdens de coronacrisis werd het steeds meer mainstream. Regelmatig een ijsbad nemen, het hele jaar door natuurzwemmen of dagelijks koud douchen. Bijna iedereen is inmiddels bekend met Wim Hof, de ‘Ice Man’ die met zijn gecontroleerde ademhaling en vastberaden mindset de vrieskou trotseert in zijn boxershorts. Deze winter zagen we half naakt schaatsende mensen die expres door het smeltende natuurijs op de Amsterdamse grachten zakten. En veel yogascholen bieden inmiddels Wim Hof workshops aan.  

Geregeld een ijsbad nemen of op een andere manier de extreme kou opzoeken heeft veel voordelen. Zo zou het je immuunsysteem versterken, het herstel van je spieren na het sporten versnellen, leiden tot gewichtsverlies en werken tegen depressie. Vandaar de naam cold therapy. En dat kunnen de meeste van ons wel gebruiken in deze onzekere tijden. Maar kan je voortaan écht je therapiesessie of sportmassage afzeggen door regelmatig een koude douche te nemen? Of is dit vooral een nieuwe lifestyle hype?

 

Versterkt cold therapy je immuunsysteem?

In een onderzoek van intensive care-onderzoeker Matthijs Kox, werden twaalf mannen tien dagen getraind door Wim Hof. Ze moesten in korte broek door de sneeuw lopen, vaak een ijsbad nemen en meditatie- en ademhalingsoefeningen doen. Terug in Nederland kregen de deelnemers een bacterie geïnjecteerd om een reactie van hun immuunsysteem uit te lokken. Dezelfde injectie werd gegeven aan mannen die de koude training niet hadden gevolgd. Het resultaat? De mannen die door de Ice Man getraind waren maakten meer adrenaline aan en dat onderdrukte de immuunreactie. Hierdoor had de groep minder last van griepverschijnselen. Kox maakt wel een kanttekening. Er is namelijk geen bewijs dat de Wim Hof methode het immuunsysteem ‘boost’, of versterkt. Je kunt de immuunreactie temperen, waardoor het immuunsysteem minder reageert op ontsteking. 

Verder blijkt uit het Cool Challenge onderzoek van het AMC dat dagelijks koud (af)douchen tot 29 procent minder ziekteverzuim leidt. Maar 30 seconden per dag is genoeg om dit effect op te leveren. Nog een lichtpuntje: de deelnemers voelden zich energieker. Of dit komt omdat cold therapy je immuunsysteem versterkt is niet onderzocht. 

 

Helpt koud douchen of ice bathing tegen depressie?

Deze claim wordt waarschijnlijk gemaakt omdat koud douchen of een ijsbad nemen de afgifte van endorfine stimuleert. Een stofje dat bekend staat als de ‘feel good drug’ omdat het stresshormonen afremt en gelukshormonen serotonine en dopamine reguleert. Omdat mensen met depressie een verstoorde huishouding hebben van deze gelukshormonen kan cold therapy bijdragen aan de verlichting van depressie. Of dit ook op de lange termijn depressie ook echt kan bestrijden is niet bekend. 

 

Is een ijsbad nemen goed voor het herstel van je spieren?

Topsporters zijn ook in de ban van cold therapy: alles om zo snel mogelijk te herstellen na een uitputtende training. Inmiddels kan je met je Onefit sportabonnement zelf een bezoekje brengen aan een cryotherapy locatie. Daar word je in een cabine een paar minuten blootgesteld aan temperaturen tot wel -100.  

Of het echt werkt is maar de vraag. Uit een onderzoek waarbij een groep sporters na een krachttraining één been in koud water en het andere been in warm water deden, kwam het tegenovergestelde. Het koude water verminderde herstel en groei van de spieren na twee weken. Waarschijnlijk is er dus sprake van placebo-effect. Sporters geloven dat cold therapy werkt en beleven daarom ook de positieve effecten ervan. 

 

Val je af van koud douchen of regelmatig een ijsbad nemen?

Afvallen zonder je lievelingseten te verbannen of keihard te moeten trainen. Wie wil dat nou niet? Geregeld een ijsbad nemen, een plons is natuurwater, of koud douchen is het antwoord. Uit Maastrichts onderzoek blijkt namelijk dat bruin vet wordt gestimuleerd door kou. En dat is goed nieuws, want bruin vet – het vet dat je warm houdt – zorgt ervoor dat het ‘slechte’ witte vet slinkt. In het onderzoek was dat al het geval als je een paar uur per dag in een omgeving van ongeveer 15 graden verblijft. De thermostaat flink omlaag draaien dus! Ook nog eens goed voor de portemonnee en het klimaat. 

Dus heb je je nog nooit gewaagd aan een ijsbad? Probeer het eens uit. Of het nou werkt omdat we erin geloven, of omdat het bewezen resultaat oplevert: wat maakt het eigenlijk uit? Als jij je energieker wil voelen, wel wat gelukshormonen kan gebruiken, of af wil vallen, is het de moeite waard. Is een ijsbad te veel gedoe? Dagelijks koud afdouchen is een mooi begin. Plus, het is een super goede tool om je mind te trainen. Rustig blijven ademen als je lichaam alleen maar wil vluchten, is een oefening in acceptatie. Niet alleen handig tijdens yoga, maar ook in de rest van je leven. Aan het bibberen na je douche? Warm op met een yogadekentje.